Auteursrechten op slimme software en smart apps
Auteursrechten op slimme software en apps: wie is daar de eigenaar van?
Daarover geven we u graag helderheid.
De ontwikkelaar of programmeur van software broncode verkrijgt als maker in de zin van de wet van rechtswege een auteursrecht. Hetzelfde geldt voor de bedenker van online apps of tools. Dit brengt met zich mee dat u als menselijke maker – met uitsluiting van ieder ander - een exclusief recht verkrijgt op de exploitatie van de app. Dat geldt evenzeer voor software waarin blockchain functionaliteit is verwerkt en voor smart apps die op basis van artificiële intelligentie draaien. Denk aan een slimme medische app, food app, fitness app, gezondheidsapp, nieuwsapp, reisapp (Mobility as a Service), emailapp, muziekapp, video on demand app of financiële softwarematige tools voor uw afnemers.
Auteursrechten gelden uiteraard ook online, in het Internet of Things (IoT).
Auteursrechten op slimme software en smart apps - wie is daar de eigenaar van? Sluit valide contracten inzake de licentie van intellectueel eigendom.
Namaak en reverse engineering
Door gebruik van uw online tools ontstaat er binding met uw bedrijf. Deze applicaties maken het leven van de eindgebruiker (consument of professionele partij) hopelijk een stuk makkelijker. En maken bepaalde processen efficiënter met een gunstig effect op energiegebruik. De app vertegenwoordigt een bepaalde economische waarde. U wilt natuurlijk dat deze niet zomaar worden nagemaakt of ten prooi vallen aan reverse engineering. Dat is het moment waar intellectueel eigendomsrechtelijke bescherming een rol gaat spelen.
Auteursrechtelijke bescherming smart apps
Het auteursrecht op die software ontstaat automatisch op het moment dat de ontwikkelaar of ingenieur een smart app maakt en kan op verschillende onderdelen van de app rusten, zoals de interface, de software en het icoon. U zijnde de schepper hoeft er verder niets voor te doen; een registratie is dus niet vereist. Het registreren van een i-Depot is wel aan te raden, ook van een idee dat nog niet is verwezenlijkt tot iets concreets. Dit kan via de website van het BOIP (Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom).
Europese Softwarerichtlijn
Functionaliteit van software of apps komt op grond van de Europese Softwarerichtlijn niet in aanmerking voor auteursrechtelijke bescherming. Auteursrechten zijn echter niet de enige intellectuele eigendomsrechten, er bestaan meer juridische instrumenten om uw creaties te beschermen. De naam of het logo van een slimme app kan bijvoorbeeld worden beschermd door het handelsnaamrecht. En onder omstandigheden ook door een merkrecht, na succesvolle registratie van een woordmerk danwel een beeldmerk. De wijze waarop een algoritme functioneert kan onder voorwaarden worden gepatenteerd. Algoritmes worden vanuit wettelijk oogpunt als software gekwalificeerd. Computerchips door het chipsrecht. Als de url nog vrij is kan de naam van de app bovendien als domeinnaam worden geregistreerd en in aanmerking komen voor domeinnaambescherming.
U zoekt effectief juridisch advies artificiële intelligentie big data, quantum computing, machine learning robotica blockchain en auteursrecht tegen gunstige tarieven. Zoals contracten opstellen voor Europese tech-startups of internationaal zakendoen met China en de Verenigde Staten. Commodificatie van mensgerichte, sociaal & ethisch verantwoorde kunstmatig intelligente producten en diensten. Regulatory compliance & conformity vraagstukken, CE-markering Hi-Risk AI Systems en wettelijke vereisten nieuwe EU AI Regulation. Due diligence onderzoeksrapporten, risk assessments en audits bij bedrijfsovernames & fusies. Faciliteren van data delen, data protection en deep reinforcement learning training corpora. Bel of email ons kantoor in Amsterdam voor een ervaren, aan Stanford University verbonden jurist ICT recht met AI-expertise en kennis van hybrid & infinite computing. Informeer ook naar wettelijke eisen AVG/GDPR privacywetgeving inzake martkintroductie van en handel in apps en edge devices en kansen op het gebied van intellectueel eigendom, policy en innovatie. Professionele juridische dienstverlening en consultancy services ten behoeve van sleuteltechnologieën van de 4e Industriële Revolutie.
Kwalificatie als werk
Voorwaarde voor auteursrechtelijke bescherming is altijd dat er sprake is van een ‘werk’, zoals de Auteurswet het uitdrukt. Wil een slimme app als ‘werk’ in de zin van de Auteurswet kunnen worden bestempeld, dan moet het aan een enkele dwingende vereisten voldoen. Een app zal voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komen als deze – kortgezegd - oorspronkelijk en origineel is en het persoonlijk stempel van de maker draagt. De kwalificatie als werk is dus belangrijk.
Voor het ontstaan van een auteursrecht op slimme software is niet vereist dat de app 100% voltooid is. Wel moet het prototype of de alpha of bèta versie van de app zintuiglijk waarneembaar zijn.
Indien de vormgeving geheel technisch is bepaald, dan is men aangewezen op een patent, via het octrooirecht. Een patent is een industrieel eigendomsrecht met een kortere beschermingsduur dan een auteursrecht.
Wanneer kwalificeert een smart app-ontwikkelaar als maker in de zin van de Auteurswet?
Het komt geregeld voor dat u de smart app heeft bedacht en vormgegeven, maar andere programmeurs inschakelt bij de technische realisatie. Ook kan het voorkomen dat een AI de app uitvindt. Wie verkrijgt dan het auteursrecht: u als de app-ontwikkelaar, of de andere programmeurs, of samen?
De wet beschermt in eerste instantie de geestelijk schepper van een werk. Dat wil zeggen: de bedenker. De maker van een werk is degene wiens persoonlijke stempel en (een bepaald minimum aan) creativiteit in het werk is terug te vinden. Dat er anderen bij de uitvoering zijn betrokken, doet daaraan niet af. Het is dus niet zo dat zij eveneens een auteursrecht verkrijgen op een app waarvan u de geestelijk vader of moeder bent.
Uitzonderingen
Daarop gelden enkele uitzonderingen zoals het werkgeversauteursrecht en het co-auteurschap. De wet, rechtspraak en de internationale verdragen vereisen voorts dat er sprake is van een menselijke maker.
Computer generated works
Een dier, een algoritme, een AI met een neuraal netwerk en een robot zijn niet menselijk en kwalificeren om die reden in juridische zin niet als maker in de zin van bestaande auteurswetgeving. Ook zijn het geen rechtssubjecten maar (slechts) rechtsobjecten. Dat volgt zowel uit artikel 1 van de Berner Conventie, de Auteursrechtrichtlijn, artikel 4 van de Auteurswet, artikel 3 van de Softwarerichtlijn, als uit rechtspraak van het Europees Hof van Justitie (Infopaq II - arrest). Het is voorstelbaar dat relevante wetgeving omtrent machine made works zal worden aangepast, op het moment dat daar maatschappelijk draagvlak voor is, of economische noodzaak. Met name waar het gaat om het vereiste van menselijk makerschap inzake computer generated works.
Welke Big Data wetgeving is er in mijn geval van toepassing? Hoe zit het met data-portabiliteit, data delen (data sharing) en gegevensoverdracht, toegang (access) en hergebruik? Wat is Free Flow of Data (FFD)? Wie is eigenaar van personal en non-personal (sensor) data? Onze juristen weten raad en bezitten up to date kennis inzake de juridische dimensie van data mining, open data, de Europese DSM richtlijn, AVG/GDPR, Trade Secrets Directive en de TDM (tekst en datamining) regels. Ook waar het gaat om privacy regels mbt data analyse en gegevensverwerking, AI en machine learning trainingsdata (corpora) en de Databankenwet. Doe vrijblijvend een adviesverzoek via het contactformulier.
Werkgeversauteursrecht
De maker is namelijk - wettelijk gezien - niet altijd de auteursrechthebbende. Hiervan is sprake indien er een creatie, app, tool of product onder werktijd is gemaakt of geprogrammeerd en dit tot de in de arbeidsovereenkomst beschreven taken van de werknemer behoort. Dan is het bedrijf auteursrechthebbende. Zowel mensen als bedrijven (rechtssubjecten) kunnen eigenaar zijn van de auteursrechten (robots nog niet, zijnde rechtsobject). We noemen dit werkgeversauteursrecht. Dit lijkt op een Work Made For Hire dat we kennen uit de common law traditie.
Bent u derhalve werkzaam in dienstverband en maakt de ontwikkeling van smart apps en het programmeren van software onderdeel uit van uw takenpakket? Dan is uw werkgever de auteursrechthebbende en niet uzelf.
Applicatie door meerdere app-ontwikkelaars gemaakt
Daarnaast is het denkbaar dat een app door meerdere partijen wordt ontwikkeld. Door een data wetenschapper, een ingenieur en een computerprogrammeur. Waarbij ieder van die partijen zijn of haar eigen creatieve inbreng heeft gehad en dus een eigen auteursrecht verkrijgt op het door hem of haar ontwikkelde deel van de app.
Conform artikel 5 van de Auteurswet:
Artikel 5
5.1 Van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, hetwelk bestaat uit afzonderlijke werken van twee of meer personen, wordt, onverminderd het auteursrecht op ieder werk afzonderlijk, als de maker aangemerkt degene, onder wiens leiding en toezicht het gansche werk is tot stand gebracht, of bij gebreke van dien, degene, die de verschillende werken verzameld heeft.
5.2 Als inbreuk op het auteursrecht op het gansche werk wordt beschouwd het verveelvoudigen of openbaar maken van eenig daarin opgenomen afzonderlijk werk, waarop auteursrecht bestaat, door een ander dan den maker daarvan of diens rechtverkrijgenden.
5.3 Is zulk een afzonderlijk werk niet te voren openbaar gemaakt, dan wordt, tenzij tusschen partijen anders is overeengekomen, als inbreuk op het auteursrecht op het gansche werk beschouwd het verveelvoudigen of openbaar maken van dat afzonderlijk werk door den maker daarvan of diens rechtverkrijgenden, indien daarbij niet het werk vermeld wordt, waarvan het deel uitmaakt.
Persoonlijkheidsrechten en naamsvermelding
Tot slot komt het vaak voor dat de rechtspersoon die de app openbaar maakt en niet de naam van een natuurlijk persoon vermeld, wordt aangemerkt als de auteursrechthebbende. Dit valt ook onder het werkgeversauteursrecht. Dan zijn er geen persoonlijkheidsrechten ten gunste van de auteur ontstaan die naamsvermelding gebieden. Er moet dan wel een arbeidscontract bestaan waarin deze specifieke taken staan omschreven.
Contracten
Het is onder alle omstandigheden aan te raden om in een zo vroeg mogelijk stadium evenwichtige afspraken te maken over het auteursrecht en die afspraken op papier te zetten. Doormiddel van solide contracten. Daarbij kan ons kantoor u van dienst zijn.
Wat houdt het auteursrecht nu eigenlijk in voor software en smart health apps?
Als maker van een slimme health app verkrijgt u twee exclusieve rechten: openbaar maken en verveelvoudigen van de applicatie tegen een billijke vergoeding. Zoals het online te koop aanbieden van uw werk in de Google Play Android App Store of in iTunes IOS App Store. U heeft vergoedingsrechten en verbodsrechten. Deze auteursrechten maken het mogelijk om economisch voordeel te halen uit de door u ontwikkelde smart e-health app. En met deze inkomsten investeringen te plegen in nieuwe creaties.
Slimme medische app
U heeft bijvoorbeeld smart wearable oftewel een slimme draagbare medische app gemaakt die door patiënten als een hartslagmeter of een bloeddrukmeter kan worden gebruikt. De Nederlandse Auteurswet omschrijft de handelingen die onder ‘openbaar maken’ en ‘verveelvoudigen’ vallen, techniek neutraal. Dat is met een reden. De Auteurswet blijft zo flexibel: nieuwe technische vindingen kunnen zonder weinig problemen onder het bereik van de wet worden gebracht.
Onderwijsexceptie
Er bestaan ook enkele uitzonderingen op auteursrechten, zoals het citaatrecht, de onderwijsexceptie en de parodieexceptie. De toelaatbaarheid van uitzonderingen wordt op basis van de driestappentoets bepaald. Van belang is dat de normale exploitatie van het beschermde werk niet in gevaar komt door een uitzondering.
Toestemming vragen voor exploitatie
Al deze zaken dient u goed in het achterhoofd te houden wanneer u uw intellectuele eigendom wilt exploiteren, overdragen of in licentie geven aan derden (software licensing). Op exclusieve of non-exclusieve wijze. Maar ook bij de doorontwikkeling van de software in kwestie en toekomstige bijproducten. Tenslotte is het van belang dat u, indien u technieken, modellen en broncodes gebruikt van anderen waarop nog actieve auteursrechten, databankrechten (op gegevensverzamelingen zoals big data en trainingsdata voor machine learning algoritmes) of patenten liggen, zelf op de juiste manier om toestemming vraagt voor het door u beoogd gebruik. Toestemming kan ook benodigd zijn indien u cloud games, een online AI video-on-demand platform of slimme muziekapps voor de entertainmentindustrie maakt en daarbij gebruik maakt van materiaal dat nog niet rechtenvrij is.
Combinatie van intellectuele eigendomsrechten
Andere intellectuele eigendomsrechten die er op apps of op de source code van software, hardware of tools kunnen rusten zijn het modellenrecht, een merkrecht, bedrijfsgeheim, databankrechten en een sui generis chipsrecht. Maakt u in uw creatie – om bij het voorbeeld van de smart wearable te blijven - gebruik van innovatieve technologie zoals nano en grafeen engineering, blockchain, virtual reality, kunstmatige intelligentie, deep learning, cognitive computing en neuromorphic chips dan ligt het voor de hand om uw creatie zo goed mogelijk te beschermen met een combinatie van intellectuele eigendomsrechten.
Zakendoen over de grens
Doet u zaken over de grens of creëert of produceert u werken in het buitenland dan kan het zijn dat daar andere wetgeving geldt inzake auteursrechten. Elk rechtsstelsel kan immers zijn eigen regels stellen. Doe uw voordeel met een lange termijn strategie inzake de maximalisatie van uw auteursrechten portfolio.