SaaS

IaaS

PaaS

BaaS

MaaS

Cloud Computing

5 cloud computing servicemodellen

Cloud computing functionaliteit wordt traditioneel onderscheiden in Software as a Service (SAAS), Infrastructure as a Service (IaaS) en Platform as a Service (PaaS). Deze drie vormen van dienstverlening kennen ieder hun eigen juridische merites. Voordelen van cloud computing zijn schaalbaarheid en lagere exploitatiekosten. Op het grensvlak van cloud computing, AI en blockchain zien we daarnaast de opkomst van het fenomeen Mobility as a Service (MaaS). Ook Blockchain as a Service (BaaS) is een cloud based solution. Outsourcing ICT gaat hand in hand met cloud computing en software licensing.

Software as a Service (SAAS)

Software as a Service (SAAS) is de bekendste vorm van cloud computing. SaaS is software die niet meer als on premise product wordt aangeboden, maar online als service. SaaS wordt via de cloud geleverd. De klant ontvangt een licentie, vaak in de vorm van een opzegbaar maandabonnement of yearly subscription. Toegang geschiedt via internet. Voorbeelden zijn Gmail en Office 365. Zaken als privacy, databeveiliging en backups worden door de SaaS leverancier geregeld.

Infrastructure as a Service (IaaS)

Infrastructure as a Service (IaaS) is het leveren van een desktopomgeving via de cloud. Dit door virtualisatie via servers. De eindgebruiker behoudt het beheer over de infrastructuur waaronder database, apps/programmatuur en gegevens. De leverancier doet de rest. Het is een vervanging van on premise hardware zoals servers. Levering is on demand.

Platform as a Service (PaaS)

Platform as a Service (PaaS)is het servicemodel dat bovenop de hierboven beschreven cloud infrastructuur draait. Gebruikers kunnen met behulp van de ontwikkel tools van dit cloud based platform sneller applicaties bouwen. PaaS kan als publieke cloud service worden aangeboden, of als private service achter een firewall. Webdevelopers gebruiken PaaS bij het ontwikkelen van apps.

Mobility as a Service (MaaS)

Mobility as a Service (MaaS) is een on demand mobiliteitsoplossing in de cloud. De eindgebruiker heeft via een travel-app toegang tot flexibele mobiliteitsopties. Betaalbaar vervoer van deur tot deur. Evenals bij de andere cloud computing servicemodellen bestaat er een opzegbare abonnementsstructuur. Het vervoersmiddel wordt niet gekocht maar gehuurd. Zoals een deelauto of een deelfiets. Taxi, trein en ferry’s zijn inmiddels ook aan het experimenteren met MaaS. Voordelen zijn flexibiliteit, efficiëntie, kostenreductie en duurzaamheid.

Blockchain as a Service (BaaS)

Blockchain as a Service (BaaS) is een combinatie van cloud computing as a Service en blockchain. Het biedt gebruikers toegang tot het maken, hosten en gebruiken van basis blockchain toepassingen. BaaS is een toegankelijke manier voor ondernemers om de mogelijkheden die blockchain biedt voor hun bedrijf via de cloud te ondervinden. Denk aan het ontwikkelen van eigen blockchain apps.

Huwelijk der technologieën

Een externe blockchain provider voorziet de klant van de benodigde blockchain infrastructuur en functionaliteit. De grote cloud service providers bieden inmiddels blockchain modules aan via hun cloud systemen. Er wordt naar gelang gebruik betaald. De verwachting is dat dit huwelijk der technologieën de toepasbaarheid het gebruik van blockchain in uiteenlopende sectoren zal stimuleren.

Bekende leveranciers van cloud diensten

Bekende leveranciers van cloud diensten zijn Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure, Oracle Cloud, Dropbox, Google Drive en Google Cloudlab. SaaS applicaties zoals Microsoft Office 365 bevinden zich ook in de cloud.

Big data meets blockchain meets cloud computing

Via de cloud kan blockchain data worden geanalyseerd. In dat verband brengt Google analytische tools uit voor transacties op het Ethereum blockchain peer-to-peer platform. Waardoor transacties, transactievolumes, transactienetwerken, dataverkeer, API eindpunten (Application Programming Interface die communicatie mogelijk maakt met de app), smart contract functionaliteit en de uitvoering van smart contracts kunnen worden gevisualiseerd. Dit is mogelijk in Euthereum (en niet met Bitcoin) omdat daar een virtuele machine aan is toegevoegd die smart contracts kan uitvoeren met behulp van tokens. Big data meets blockchain meets cloud computing!

E-commercerichtlijn inzake elektronische handel

De Europese E-commercerichtlijn inzake elektronische handel van 8 juni 2000 zegt in artikel 2 het volgende over diensten van de informatiemaatschappij, langs elektronische weg gesloten contracten, de aansprakelijkheid van tussenpersonen en gedragscodes:

Artikel 2

Definities

Voor de doeleinden van deze richtlijn wordt verstaan onder:

a) "diensten van de informatiemaatschappij": diensten zoals omschreven in artikel 1, lid 2, van Richtlijn 98/34/EG, zoals gewijzigd bij Richtlijn 98/48/EG;

b) "dienstverlener": iedere natuurlijke of rechtspersoon die een dienst van de informatiemaatschappij levert;

c) "gevestigde dienstverlener": een dienstverlener die vanuit een duurzame vestiging voor onbepaalde tijd daadwerkelijk een economische activiteit uitoefent. De aanwezigheid en het gebruik van technische middelen en technologieën die nodig zijn voor het leveren van de dienst, vormen als zodanig geen vestiging van de dienstverlener;

d) "afnemer van de dienst": iedere natuurlijke of rechtspersoon die, al dan niet voor beroepsdoeleinden, gebruikmaakt van een dienst van de informatiemaatschappij, in het bijzonder om informatie te verkrijgen of toegankelijk te maken;

e) "consument": iedere natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn handels- of beroepsactiviteiten vallen;

f) "commerciële communicatie": elke vorm van communicatie bestemd voor het direct of indirect promoten van de goederen, diensten of het imago van een onderneming, organisatie of persoon, die een commerciële, industriële of ambachtelijke activiteit of een gereglementeerd beroep uitoefent. Het navolgende vormt op zich geen commerciële communicatie:

- informatie die rechtstreeks toegang geeft tot de activiteit van een onderneming, organisatie of persoon, in het bijzonder een domeinnaam of een elektronischepostadres;

- mededelingen over de goederen of diensten of het imago van een onderneming, organisatie of persoon, die onafhankelijk van deze en in het bijzonder zonder financiële tegenprestatie zijn samengesteld;

g) "gereglementeerd beroep": elk beroep in de zin van hetzij artikel 1, onder d), van Richtlijn 89/48/EEG van de Raad van 21 december 1988 betreffende een algemeen stelsel van erkenning van hogeronderwijsdiploma's waarmee beroepsopleidingen van ten minste drie jaar worden afgesloten(26), hetzij artikel 1, onder f), van Richtlijn 92/51/EEG van de Raad van 18 juni 1992 betreffende een tweede algemeen stelsel van erkenning van beroepsopleidingen, ter aanvulling van Richtlijn 89/48/EEG(27);

h) "gecoördineerd gebied": de in de nationale rechtsstelsels vastgelegde vereisten voor dienstverleners van de informatiemaatschappij en diensten van de informatiemaatschappij, ongeacht of die vereisten van algemene aard zijn dan wel specifiek daarop zijn toegesneden:

i) Het gecoördineerde gebied omvat vereisten waaraan de dienstverlener moet voldoen met betrekking tot:

- het starten van een activiteit van een dienst van de informatiemaatschappij, zoals vereisten inzake kwalificatie, vergunning en aanmelding,

- het uitoefenen van een activiteit van een dienst van de informatiemaatschappij, zoals vereisten inzake gedrag van de dienstverlener, vereisten inzake kwaliteit en inhoud van de dienst inclusief inzake reclame en contracten, of vereisten inzake aansprakelijkheid van de dienstverlener.

ii) Het gecoördineerde gebied omvat niet vereisten met betrekking tot:

- goederen als zodanig,

- de levering van goederen,

- diensten die niet langs elektronische weg verleend worden.

Contracten op het gebied van cloud computing

Cloud computing bedrijven, leveranciers van netwerkfunctionaliteit en data analyse, producenten en distributeurs van SaaS functionaliteit hanteren veelal standaard voorwaarden bij het aanbieden van hun producten of diensten. Daarnaast zijn er maatwerk ICT contracten nodig.

10 Veelgebruikte ICT contracten op het gebied van cloud computing zijn:

1. SaaS-Contract (Software as a Service), hetgeen worden gebruikt voor levering van software als dienst, eventueel in de cloud, en webapplicaties.

2. SLA (Service Level Agreement), zoals een overeenkomst inzake levering van een ECM-systeem inclusief dienstverleningsovereenkomst.

3. Overeenkomst tot levering van Cloud diensten

4. AVG Bewerkersovereenkomst van persoonsgegevens conform de Europese Privacy Richtlijn.

5. Overeenkomst van opdracht zelfstandige ICT-professionals

6. Geheimhoudingsovereenkomst

7. Algemene ICT voorwaarden waaronder leveringsvoorwaarden, dienstverleningsvoorwaarden, onderhoudsvoorwaarden, verkoopvoorwaarden en betalingscondities

8. Geheimhoudingscontract (NDA) met Escrow overeenkomst

9. Contract inzake de ontwikkeling van apps

10. Licentieovereenkomst van software oftewel een software licensing contract

Artificiële Intelligentie via de cloud

Het doel van cloud computing is van ‘oudsher’ geweest het aan consumenten en bedrijven aanbieden van schaalbare software en data storage toepassingen tegen een zo laag mogelijke prijs. Waarbij de cloud een goedkoper en flexibeler alternatief is dan automatisering en ICT on premise, dus op uw bedrijfslocatie zelf. Dit past in de trend om ICT te outsourcen, wanneer dit geen kernactiviteit van de onderneming is.

Hardware accelerators

Innovatieve technologieën als artificiële intelligentie, machine learning, en neurale netwerken worden inmiddels geïntegreerd in cloud computing oplossingen. Grote cloud providers als Google, Amazon en Microsoft gebruiken hardware accelerators om machine learning apps in de cloud sneller te trainen en data efficiënter te verwerken. Zoals CPU-accelerators en GPU-accelerators.

Cloud computing kan als platform voor AI dienen

Cloud computing kan als platform voor AI dienen en AI kan computer resources die het nodig heeft uit de cloud halen. AI kan de computer power die het behoeft uit de cloud halen. AI applicaties zouden anno 2018 nooit op een doorsnee desktop, laptop of top-level smartphone kunnen draaien.

Deep learning trainingsdata in overvloed aanwezig in de cloud

Ook de deep learning trainingsdata is volop voorradig in de cloud. Kunstmatige intelligentie kan de cloud sneller doen groeien en krachtiger maken. Zoals de wijze waarop informatie in de cloud wordt gemanaged en op het gebied van intelligente automatisering. Tenslotte kan AI helpen bij het maken van Software as a service (SaaS) toeppassingen in de cloud. Het betreft een symbiotische relatie met een wederzijds versterkend effect.

Europese en Amerikaanse cloud computing wetgeving

Wetgeving op het gebied van cloud computing en data is voornamelijk Europees van aard. We noemen hier Europese privacyregels uit de AVG, voorschriften inzake elektronische handel uit de E-Commerce Richtlijn, de Auteursrechtrichtlijn. Ook Amerika kent sinds kort een nieuwe Cloud Act. Op nationaal niveau zijn Boek 6 (Contractenrecht) en Boek 7 (Bijzondere overeenkomsten) van het Burgerlijk Wetboek van toepassing.

Fundamentele rechten van burgers waaronder privacy

Het gebruik van big data en cloud computing heeft consequenties voor het veiligheidsdomein. Zo bestaat er een spanningsveld tussen ruimte bieden voor technologische innovatie en de waarborging van fundamentele rechten en vrijheden van burgers waaronder privacy. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) schreef hierover in 2016 het rapport Big Data in een vrije en veilige samenleving.

Aansprakelijkheid en verzekering

Tenslotte spelen verdragen waaronder het Europees Handvest voor de Rechten van de Mens (EVRM) een rol. Het gaat met name om privacyaspecten, veiligheidseisen inzake cybersecurity en datalekken, betrouwbaarheid, geheimhouding, verzekerbaarheid, nakoming, bezwarendheid van algemene voorwaarden, schadevergoeding en contractuele aansprakelijkheid.